‘ Mama… ik wil niet dood.
Ik wil ALTIJD bij jou blijven.
Jij en papa mogen nooit dood gaan.
Wat gebeurt er dan met mij? ‘

De dood speelt soms op

Kinderen komen met vragen.
Die je in mijn beleving het beste,
zo goed en feitelijk mogelijk kan beantwoorden.
Dit blijkt ook uit verschillende onderzoeken.
Omdat kinderen zich anders,
van alles in hun hoofd kunnen halen.
en juist dát, kan beangstigend zijn.

Wat kun je dan doen?

Manu Keirse, autoriteit op het gebied van rouw en verlies, adviseert:

• Vertel ze dat de dood definitief is, en het lichaam niet meer werkt.
  (hij is zij heeft het dus niet koud onder de grond,
  en ervaart ook geen pijn in de oven)
• Vertel ze dat de dood onomkeerbaar is.
  (Niet is pijnlijker dan wachten tot iemand terugkeert…)
• Vertel ze dat het iedereen overkomt. Niet alleen mensen,
ook planten, dieren en bloemen.
  (de dood hoort bij het leven….)
• Vertel ze wat de oorzaak was.
  zodat ze daar niet over gaan fantaseren.

Dus toen mijn dochter laatst met deze vragen kwam

Gaf ik geduldig antwoord.
Dat we toch echt op een dag, net als iedereen, dood zullen gaan.
Dat dit hopelijk nog lange tijd zal duren.
Wat er met haar zou gebeuren?
Dat zou van haar leeftijd afhangen.
En dat zolang ze klein is,
we dat heel fijn geregeld
denken te hebben.
En hoe.

Dat ik begreep dat ze er bang voor was,
en vertelde haar dat mijn eerste gedachte,
toen ik hoorde dat mijn vader ernstig ziek was,
ook was: wat moet ik nou zonder mijn papa?!
terwijl ik toen toch al echt een grote meid van 38 was.

Het stelde haar gerust

Het gaf haar geen valse hoop.
Ook heb ik een aantal fabels,
de wereld uit kunnen helpen.
doordat ze ontwapende vragen bleef stellen,
gewoon… uit pure nieuwsgierigheid.

En we haalde herinneringen op aan opa,
en die prachtige mooie dag,
dat we samen zijn kist beschilderden.
En dat het eigenlijk zonde was,
dat ie de oven in is gegaan

In de praktijk

Merk ik vaak dat de dood kinderen bezighoudt.
Ze hebben behoefte er over te vertellen,
vragen te stellen, ervaringen te delen.
Steeds weer opnieuw.

Enige wat ik je op het hart wil drukken:
betrek je kinderen,
ze zijn nooit te jong.
neem er de tijd voor,
luister, voel en deel…